Teknolojinin eğitim süreçlerine entegrasyonu hız kesmeden devam ederken, özellikle yapay zekâ (YZ) tabanlı öğrenme platformlarının okullarda yaygınlaşması, beraberinde önemli bir tartışmayı ve yeni yasal düzenleme ihtiyacını getirdi. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), YZ destekli eğitim araçlarının kullanımına yönelik hazırladığı kapsamlı bir yönerge ile hem yeniliklere kapı aralıyor hem de öğrenci kişisel verilerinin güvenliğini en üst düzeye çıkarmayı hedefliyor.
Yapay Zekâ Eğitimin Odağında
Son yıllarda artan sayıda okul, öğrencilere kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunmak için YZ araçlarını kullanmaya başladı. Bu sistemler, öğrencinin öğrenme hızını, güçlü ve zayıf yönlerini analiz ederek, müfredatı bireye özel olarak uyarlayabiliyor.
- Adaptif Öğrenme: YZ, her öğrencinin anlama hızına göre görevleri ve alıştırmaları ayarlayarak, geleneksel tek tip sınıf düzeninin aksine, bireysel gelişimi maksimize ediyor.
Öğretmenlere Destek: YZ destekli araçlar, öğretmenlerin evrak işlerini, notlandırma ve ödev geri bildirimlerini otomatikleştirerek, öğretmenlerin sınıfta öğrencileriyle daha fazla vakit geçirmesine olanak tanıyor.
Ancak bu yenilikçi araçların etkinliği artırmasıyla birlikte, öğrencilere ait akademik performans, davranışsal eğilimler ve biyometrik veriler gibi hassas bilgilerin toplanması ve işlenmesi, veri güvenliği konusunda ciddi endişelere yol açtı.
Yeni Yasal Düzenleme Yolda: Veri Güvenliği Yönetmeliği
MEB, bu endişeleri gidermek amacıyla, okullarda kullanılan YZ ve dijital eğitim platformlarının uyması gereken katı kuralları içeren yeni bir yönetmelik taslağını hazırladı. Yönetmelik, özellikle öğrenci verilerinin toplanması, saklanması ve üçüncü taraflarla paylaşılması süreçlerine sıkı denetimler getiriyor.
Temel Düzenleme Başlıkları:
Açık Rıza Şartı: Öğrenciye ait herhangi bir verinin toplanması ve YZ sistemleri tarafından işlenmesi için veli ve öğrencinin yazılı ve açık rızası zorunlu kılınacak. Rıza formlarında, hangi verilerin ne amaçla kullanılacağı şeffaf bir şekilde açıklanacak.
Anonimleştirme Kuralı: Sistemlerin, eğitim analizleri yaparken mümkün olduğunca anonimleştirilmiş verileri kullanması şart koşulacak. Kişisel kimliği doğrudan ortaya çıkaran bilgilerin kullanımı kısıtlanacak.
Yerel Sunucularda Depolama: Hassas öğrenci verilerinin, yurt dışı sunucular yerine Türkiye sınırları içindeki güvenli veri merkezlerinde saklanması yönünde bir teşvik ve zorunluluk mekanizması oluşturulacak.
Hata ve Yönlendirme Denetimi: YZ algoritmalarının, öğrencileri yanlış veya ayrımcı sonuçlara yönlendirmediğinden emin olmak için düzenli bağımsız denetimlere tabi tutulması öngörülüyor.
Dijital Okuryazarlık Eğitimi Güçlendiriliyor
Yeni yönetmeliğin bir parçası olarak, MEB aynı zamanda öğretmen ve öğrencilere yönelik dijital okuryazarlık eğitimlerini de güçlendirme kararı aldı. Bu eğitimlerle, öğrencilerin ve velilerin dijital ortamda karşılaştıkları riskleri anlamaları ve kişisel verilerini nasıl koruyacaklarını öğrenmeleri hedefleniyor.
Yetkililer, bu yeni düzenlemelerin amacının, teknolojinin faydalarını eğitim sistemine entegre ederken, öğrencilerin temel hak ve özgürlüklerinden ödün vermemek olduğunu belirtiyor. Eğitimdeki yapay zekâ devrimi, artık sadece pedagojik yenilikleri değil, etik ve hukuki sorumlulukları da beraberinde getiriyor.
